Ο μεγάλος βορειοανατολικός κυλινδρικός Πύργος της οχύρωσης της Θεσσαλονίκης, που με βάση το κείμενο του ιστορικού της αλώσεως της πόλης Ιωάννη Αναγνώστη ονομάστηκε από τους ερευνητές Πύργος του Τριγωνίου, κτίστηκε ταυτόχρονα με το Λευκό Πύργο, μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, πιθανότατα το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα. Πρόκειται για ένα κυλινδρικό κτίσμα ύψους 20,00-22,00μ. και διαμέτρου που ελαττώνεται όσο αυξάνεται το ύψος του [από 24,85μ. στη βάση του έως 23,45μ. στη στάθμη του δώματος]. Η κλίση που έχει η εξωτερική επιφάνεια λόγω της ελάττωσης της διαμέτρου του εμφανίζεται εντονότερη μέχρι τη στάθμη του πώρινου κοσμήτη καμπύλης διατομής που τον περιβάλλει και στον οποίο οφείλει την οθωμανική ονομασία του “Τζιντζιρλή ή Κουσακλή Κουλέ”, που μεταφράζεται στα ελληνικά ως “Ζωσμένος Πύργος”. Ο Πύργος κατασκευάστηκε για να αντιμετωπίσει τις νέες τεχνικές πολέμου με την χρήση πυροβόλων όπλων και ο όλος σχεδιασμός του εξυπηρετεί το σκοπό αυτό, όπως το μεγάλο πάχος των τοιχοποιιών του και το κυλινδρικό του σχήμα, που υπαγορεύτηκαν από την ανάγκη εξοστρακισμού των βλημάτων και την εξασφάλιση εποπτείας της γύρω περιοχής. Στο σχεδιασμό αυτό περιλαμβάνονται και δύο προεξοχές στη νότια και δυτική πλευρά, που χρησίμευαν ως παρατηρητήριο και καταχύστρα αντίστοιχα.

Η είσοδος στον Πύργο γίνεται από τα δυτικά μέσω ξύλινης πλατφόρμας, που στηρίζεται σε σύγχρονη μεταλλική κατασκευή. Μετά την είσοδο δημιουργείται ένας τετράγωνος χώρος ο οποίος καλύπτεται από χαμηλό θόλο που οδηγεί σε δύο κλιμακοστάσια, με κατεύθυνση το ένα προς τα βορειοδυτικά και το άλλο προς τα ανατολικά, τα οποία οδηγούν στο πρώτο επίπεδο και συγκεκριμένα σε τρεις θολωτούς χώρους που χρησιμεύουν ως πυροβολεία και σε ένα παρατηρητήριο – αποχωρητήριο, οι οποίοι οργανώνονται κυκλικά και είναι τοποθετημένοι στην εξωτερική πλευρά του Πύργου. Η συνέχεια του βορειοδυτικού κλιμακοστασίου οδηγεί στο δεύτερο επίπεδο, όπου διαμορφώνεται αριστερά του κλιμακοστασίου ένα φυλάκιο ελέγχου της εισόδου, ενσωματωμένο στο βόρειο βυζαντινό τείχος και δεξιά ένας ορθογώνιος κλειστός χώρος που χρησίμευε ως πυριτιδαποθήκη (σήμερα αίθουσα προβολών και ενημερωτικών πινακίδων) και ένας ακόμη χώρος, της φρουράς από όπου γινόταν ο έλεγχος της εισόδου στον Πύργο. Σε αυτόν τον χώρο εντοπίζονται τα κύρια στοιχεία της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής όπως η θέση των μηχανισμών λειτουργίας των καταρρακτών, οι διαμπερείς οπές που λειτουργούσαν ως καταχύστρες καθώς και οι υποδομές που τις υποστήριζαν (το τζάκι και η δεξαμενή νερού).

Η παρουσία προϋπάρχοντος μεγάλου ορθογώνιου πύργου της παλαιοχριστιανικής – πρωτοβυζαντινής οχύρωσης, που εντοπίστηκε ανασκαφικά μέσα στον Πύργο, υπαγόρευσε την αναδιαμόρφωση της αρχικής σχεδίασης του δεύτερου επιπέδου. Η απόληξη του μνημείου ενισχύεται με τις κατάλληλα διαμορφωμένες για την άμυνα του Πύργου επάλξεις.

Πύργος Τριγωνίου
Πύργος Τριγωνίου
Πύργος Τριγωνίου
Πύργος Τριγωνίου